Phylloxera – Bọ Hại Nho Lật Đổ Vương Triều Của Rượu Cognac

Vào thế kỷ 19, các vườn nho ở châu Âu bị tàn phá bởi một tai hoạ dịch bọ lớn từ Mỹ: rận rượu vang hay Daktulosphaira vitifoliae thuộc họ Phylloxeridae. Ở Pháp loài rận này ban đầu được gọi là Phylloxera Vastatis và ngày nay vẫn được biết đến với cái tên này, đặc biệt là ở vùng cognac. Trận dịch đến Pháp vào năm 1865, chỉ mười năm sau khi một cuộc khủng hoảng lớn khác được ngăn chặn, đó là bệnh oidium hoặc bệnh phấn trắng (đừng nhầm với bệnh mốc sương, bệnh sương mai). Những người chịu trách nhiệm về căn bệnh mới này là một số nhà thực vật học người Anh nhiệt tình đã mang giống nho làm rượu vang từ Mỹ sang Anh vào những năm 1850. Ít nhất một phần các cây làm rượu vang bản địa của Mỹ đã có khả năng kháng lại loài rận này, nhưng ở Anh thì không, một số vườn nho đã bị nhiễm bệnh. Chúng đã bị phá hủy trước khi những dấu hiệu đầu tiên trên đất liền hiện rõ. Ở đây nó bắt đầu vào năm 1863, nơi ở vùng Provence xung quanh Rhône, những vườn nho đầu tiên bị tàn lụi một cách khó hiểu. Từ năm 1865 đến 1868, số lượng lớn các vườn nho ở Provence đã bị phá hủy và một ủy ban gồm các nhà khoa học từ Société Centrale d’Agriculture de l’Hérault đã được thành lập: Jules-Emile Planchon, Gaston Bazille và Félix Sahut. Vào ngày 15 tháng 7 năm 1868, họ đào được một số rễ cây ở Saint-Martin-de-Crau giữa Arles và Marseilles và sử dụng kính lúp, họ phát hiện ra hàng loạt sinh vật màu vàng rất nhỏ đang quằn quại. Nhà côn trùng học Signoret công nhận rận thuộc họ Phylloxeridae. Còn Planchon, với ngôn từ kịch tính, đã gọi rận này là Phylloxera Vastatrix, nghĩa là “kẻ hủy diệt”. Và vì vậy nó vẫn được gọi cho đến ngày nay: Phylloxera, rận rượu, rệp nho hay chỉ là ‘Côn trùng’!

Ở vùng cognac, những vườn nho đầu tiên không bị ảnh hưởng cho đến năm 1872. Đây là ở Grouin và Chérac. Nhưng ba năm sau, toàn bộ khu vực đều chung số phận, ngoại trừ Borderies và ‘Pays Bas’, nơi loài động vật nhỏ này không phát triển tốt do đất tương đối ẩm. Năm 1878 và 1879 là những năm có sự tàn phá nặng nề nhất. Cuối cùng, hơn 80% vườn nho bị phá hủy. May mắn thay, lượng lớn rượu cognac đã được tích trữ trong khoảng mười năm trước. Đáng chú ý là những năm 1869, 1871, 1874 và 1875 là những năm đặc biệt tốt với sản lượng rất cao. Bởi vì các nhà lớn giờ đây có thể bán rượu cognac của họ với giá cao hơn nhiều, do tình trạng thiếu hụt phát sinh nên họ càng trở nên lớn hơn. Nhưng nhiều nông dân trồng nho nhỏ đã phá sản. Năm 1877 vẫn còn 283.000 ha vườn nho ở vùng rượu cognac, năm 1893 chỉ còn lại 41.000 ha!

Dịch bọ nho sau đó là suy thoái kinh tế thới giới là sát chiêu kép kết liễu vươn triều Cognac trên toàn thế giới. Mở ra cơ hội cho rượu Whisky Scotch lên ngôn vương.

Mô tả dịch hại Phylloxera

Bọ Nho phylloxera là một loài côn trùng nhỏ giống rệp ăn rễ cây nho và một số gốc ghép nhất định, làm cây nho phát triển chậm lại hoặc giết chết chúng.

Như đã đề cập trước đó, phylloxera thuộc họ Phylloxeridae, họ này lại thuộc bộ côn trùng nửa cánh hoặc mỏ (Hemptera); một trong nhiều loài rệp. Nó là một sinh vật có vòng đời phức tạp, bởi vì nó có tới mười tám hình thái hoặc giai đoạn sinh trưởng khác nhau. Bốn dạng chính là dạng ấu trùng, dạng lá, dạng rễ và dạng có cánh. Những côn trùng phát triển đầy đủ, những con trưởng thành, đều là con cái và có khả năng sinh sản vô tính (sinh sản đơn tính). Chúng đẻ khoảng 200 quả trứng mỗi lần và có thể làm như vậy tới bảy lần vào mỗi mùa hè. Vì vậy, chỉ cần một con cũng hoàn toàn có thể lây nhiễm sang toàn bộ vườn nho.

Vẫn còn nhiều điều chưa biết về vòng đời của sinh vật này. Ví dụ: không biết có bao nhiêu con trưởng thành hoặc ấu trùng ngủ đông hoặc làm thế nào mà đột nhiên một dạng có cánh phát triển. Dạng có cánh nở vào mùa thu, đẻ trứng đực và cái trước khi chết. Ấu trùng đực và cái giao phối và mỗi ấu trùng cái đẻ một quả trứng vào vỏ cây nho. Rồi những thứ này cũng chết. Một quả trứng ngủ đông và vào mùa thu, ấu trùng cái (nhộng) xuất hiện và nhân lên vô tính bằng cách đẻ trứng trong các túi hình thành trên lá và dây leo. Đây là hàng trăm quả trứng cùng một lúc và con cái có thể làm điều này nhiều lần (tối đa khoảng bảy) trong một mùa hè. Những loài côn trùng này hoặc tạo ra những vết sưng mới trên lá hoặc di chuyển đến gốc rễ, nơi chúng lại tạo ra những vết sưng để sản xuất trứng mới. Điều này dẫn đến hàng triệu ấu trùng mỗi mùa. Đôi khi, tùy thuộc vào hoàn cảnh như sự hiện diện của thức ăn, quy mô quần thể và nhiệt độ, ấu trùng phát triển thành dạng có cánh và sẽ di cư đến cây khỏe mạnh.

Giai đoạn bọ bám trên chiếc lá hầu như không nhìn thấy được. Đó là một con rận rất nhỏ, nhỏ hơn 1 mm. Trong giai đoạn này, nó ít gây thiệt hại về sản lượng hoặc chất lượng của nho. Mặt khác, bọ chuyển sang giai đoạn sống bám rễ khiến cây chết đi. Biện pháp khắc phục duy nhất chống lại điều này là ghép cây nho trên gốc ghép nho Mỹ có khả năng kháng phylloxera. Nếu có nhiều hình dạng và vết lõm trên lá, lá có thể bị biến dạng, đổi màu và rụng lá, điều này tất nhiên sẽ làm giảm năng suất.

Biện pháp khắc phục

Việc tìm ra biện pháp đối phó không phải là một việc dễ dàng. Và thậm chí ngày nay vẫn chưa có phương pháp chữa trị hiệu quả nào chống lại rận nho. Cuối cùng, giải pháp mà họ nghĩ ra là ghép cây rượu vang vào gốc ghép Mỹ có khả năng kháng bệnh. Nhưng phải mất nhiều năm nó mới đạt được điều đó. Nhiều phương pháp đã được thử, chẳng hạn như nhấn chìm vườn nho trong 40 ngày và diệt rận trên cây nho bằng carbon disulfide, nhưng không có phương pháp nào thành công. Cho đến khi người ta nhận ra rằng các giống nho Mỹ đã có khả năng kháng bệnh và mọi người bắt đầu tìm kiếm hướng đi mới này. Một số Người nổi tiếng người Pháp có gốc cây Mỹ vẫn còn khỏe mạnh. Tuy nhiên, có một vấn đề là chất lượng gốc ghép của Mỹ không thể sánh được với gốc ghép của châu Âu, là kết quả của quá trình chọn lọc kéo dài hơn hai nghìn năm. Nho phải thích nghi với môi trường và khí hậu của Charente, chúng phải có đủ năng suất và có khả năng chống lại quá trình oxy hóa quá nhanh. Hương vị của rượu vang Mỹ thường có mùi cáo, ‘goût foxé’, mùi và vị gợi nhớ đến nước tiểu cáo. Việc sử dụng các giống lai, giống lai giữa nguồn gốc Mỹ và châu Âu cũng không mang lại kết quả. Ghép cây được coi là giải pháp cuối cùng nhưng nó vấp phải nhiều phản đối. Liệu rễ cây Mỹ có chữa được căn bệnh đến từ Mỹ không? Ngoài ra, điều đó có nghĩa là tất cả các vườn nho phải bị phá bỏ hoàn toàn và trồng lại. Hầu hết những người kinh doanh rượu vang không có đủ vốn để tài trợ cho hoạt động như vậy.

Gaston Bazille đã nghiên cứu về quá trình ghép cây từ năm 1871. Lần đầu tiên ông ghép những cành ghép Mỹ – được Riley gửi cho ông, nhưng đã đến trong tình trạng kém – trên gốc ghép châu Âu. Sau đó, ông đã nhổ tận gốc chúng và sử dụng chúng làm gốc ghép mới. Nhưng phải đến năm 1878, ông mới báo cáo về nỗ lực của mình vì trước đây ông không có nhiều niềm tin vào nó. Trong những năm đó họ vẫn còn rất bận rộn tìm kiếm những giải pháp tốt hơn: các vấn đề vẫn còn rất lớn. Đã có rất nhiều thử nghiệm với Vitris rupestris và Vitris riparia, bởi vì chúng có vẻ mạnh mẽ và có khả năng kháng bệnh tốt nhất. Nhưng trên nền đất vôi, bệnh úa lá xuất hiện. Chỉ trong khoảng thời gian này – khoảng năm 1890 – nghiên cứu về các loài kháng bệnh có thể được ghép mới được thực hiện nghiêm túc hơn.

Năm 1887, Pierre Viala được cử đến Mỹ để tìm kiếm những cây nho có khả năng chống chịu tốt trên đất đá vôi. Cuộc hành trình của anh kéo dài sáu tháng, trong đó anh đã đi khắp nước Mỹ. Trong một thời gian dài, dường như ông không thể tìm được loại đất phù hợp để trồng vườn nho cho đến khi với sự giúp đỡ của Thomas-Volney Munson, cuối cùng ông đã tìm được giống nho thích hợp ở Denison Texas. Vitis berlandieri, Vitis cinerea và Vitis cordifolia là những loài có khả năng chống chọi với vùng đá vôi đáng để khám phá thêm. Cuối cùng, dường như có một số nhược điểm đối với những giống này. Ví dụ, những chồi Berlandieri bén rễ rất kém chỉ có một cái tên. Cuối cùng, việc lai tạo giữa Vitis berlandieri và Vitis vinifera (41 B) đã chứng tỏ là giải pháp. Nỗi lo sợ rằng việc lai giống với Vitis vinifera cuối cùng sẽ làm suy yếu khả năng kháng Phylloxera hóa ra là không có cơ sở. Ngày nay, nhiều giống lai được sử dụng, tùy thuộc vào loại đất mà chúng phát triển: ví dụ, Fercal, Ruggieri 140 và 41B phát triển tốt trên đất sâm panh và đất ‘groies’, SO4, 110 Richter và 99 Richter phát triển tốt trên silico-argileux đất.

Năm 1895, hơn 12.000 ha vườn nho được trồng lại bằng cây nho ghép trên gốc ghép của Mỹ. Năm 1900 con số này tăng lên 55.000 và khoảng năm 1975 là 110.000. Nhưng do các yếu tố kinh tế và những hạn chế do B.N.I.C. con số đó giảm dần xuống còn khoảng 75.000 Ha trong những năm tiếp theo. Quy mô khổng lồ của nghề trồng nho như chúng ta đã thấy trước thảm họa Phylloxera (283.000 Ha) chưa bao giờ đạt được nữa.